Parafia pw. Różańca Świętego, druga polska parafia w Baltimore, powstała w dzielnicy Fell’s Point, położonej w południowo-wschodniej części miasta, wzdłuż północnego wybrzeża Baltimore Harbor i północno-wschodniego dopływu Potapsco River. Tereny te, zdominowane przez przemysł wytwórczy i manufaktury, zasiedlali głównie Irlandczycy, Niemcy, Polacy oraz przedstawiciele innych narodów słowiańskich.
Pierwsi Polacy pochodzący z Księstwa Poznańskiego osiedli w Baltimore już w latach 70. XIX w., w okolicach portów Curtis Bay i Locust Point. Pracę znajdowali w fabrykach i na farmach. W 1877 r., kiedy polska społeczność liczyła kilkadziesiąt rodzin, powstało pierwsze Towarzystwo św. Stanisława. Jego celem było zebranie funduszy na budowę polskiego kościoła, gdyż dotychczas Polacy uczęszczali do kościoła czeskiego. Po zorganizowaniu pierwszej polskiej parafii w Baltimore w 1880 r. pw. św. Stanisława Kostki, społeczność nadal się rozrastała. Nieporozumienia między Towarzystwem św. Stanisława a proboszczem sprawiły, że niezadowoleni wierni odłączyli się od wspólnoty. Grupa, której przewodzili Służewski, Zacharski, Molis, Milerski, Chylewicz, Brzozowski, Cichocki, Wachowiak, Rosiak, Jarzyński, Welzant, Jaworski i inni, po zebraniu odpowiednich funduszy zakupiła działkę przy Eastern Ave. i Bethel St. wraz z budynkiem byłej świątyni metodystów. Kard. James Gibbons udzielił zgody na założenie nowej wspólnoty dla Polaków, wyznaczając na jej pierwszego proboszcza ks. Piotra Chowańca. 8 grudnia 1887 odprawiona została pierwsza msza dla parafii Różańca Świętego.
Pierwszy kościół usytuowany był przy Eastern Ave. i Bethel St., zaś wobec zwiększenia liczby wiernych parafii i konieczności rozbudowy kościoła lokalizację przeniesiono na Chester i Banks St. W odległości 700 m na południowy wschód działała pierwsza polska parafia św. Stanisława Kostki, w 1902 r. 1,5 km na południowy wschód powstała kolejna – pw. św. Kazimierza (→). W bliskiej odległości funkcjonowały również francusko-irlandzki kościół św. Patryka (najstarszy w mieście, terytorialny) oraz irlandzki kościół św. Wincentego a Paulo. Okolice kościoła Świętego Różańca od jego tytułu nazywano Różańcowem.
Początkowo społeczność parafii tworzyło 1500 osób (200 rodzin). W kolejnych dekadach liczba parafian stopniowo rosła, w 1912 r. wynosiła 1000 rodzin, 5000 osób. W latach 20. populacja liczyła 2500 rodzin, co czyniło parafię największą w mieście i archidiecezji. W kolejnej dekadzie rozpoczął się stopniowy spadek liczby wiernych, zahamowany w latach 40. i 50. poprzez napływ nowych polskich parafian – imigrantów i tzw. Displaced Persons. Podobna sytuacja miała miejsce w latach 80., kiedy zmniejszającą się populację parafian zasilili imigranci solidarnościowi. Brakuje jednak danych mówiących o dokładnej liczbie wiernych w tym czasie.
POLISH CATHEDRALS Tom II, strony 407-422
WYDAWNICTWO JEST DO NABYCIA WYSYŁKOWO
W KSIĘGARNI TOWARZYSTWA NAUKOWEGO KATOLICKIEGO UNIWERSYTETU LUBELSKIEGO.
LINK DO KSIĘGARNI
Wszelkie materiały zamieszczone w niniejszym Portalu chronione są przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Materiały te mogą być wykorzystywane wyłącznie na postawie stosownych umów licencyjnych. Jakiekolwiek ich wykorzystywanie przez użytkowników Portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, bez ważnej umowy licencyjnej jest zabronione.
