Centrum Badań nad Organizacjami Polonijnymi za Granicą KUL w marcu 2022 roku rozpoczęło realizację zadania zleconego Ministra Edukacji i Nauki (obecnie: Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego) “Organizacje polonijne za granicą – badania naukowe, archiwum cyfrowe i centralna baza danych”. Jego celem jest przeprowadzenie interdyscyplinarnych i kompleksowych badań naukowych nad historią i teraźniejszością polskich i polonijnych organizacji za granicą w XIX i XX wieku.
Rezultatem powyższych badań będzie utworzenie centralnej bazy organizacji polskich za granicą, wraz z opisem ich działalności społecznej, kulturalnej, edukacyjnej, religijnej i gospodarczej na rzecz integracji środowiska polskiego w krajach ich aktywności oraz założenie archiwum cyfrowego dokumentującego ich działalność.
Główną ideą przyświecającą naszemu projektowi jest utrwalenie i upowszechnienie wiedzy o działalności Polaków za granicą. W związku z tym planujemy przeprowadzenie kwerend w archiwach organizacji polonijnych, wywiadów z ich przedstawicielami i pozyskanie źródeł dotyczących ich działalności.
Kierownikiem zadania jest dr hab. Jacek Gołębiowski, prof. KUL, wspierany przez specjalistów różnych dyscyplin, m.in. dra hab. Janusza Bienia, prof. KUL, dra hab. Tomasza Nowickiego, prof. KUL, dra hab. Piotra Rachwała, prof. KUL, dra hab. Mieczysława Rybę, prof. KUL, dra hab. Arkadiusza Stasiaka, prof. KUL.
Prace w ramach zadania przewidziane są na lata 2022-2026.
Polska diaspora, licząca około 20 milionów, obejmuje swoim zasięgiem kilkadziesiąt państw położonych na wszystkich kontynentach, z Australią włącznie. Dotyczy polskiej emigracji politycznej i ekonomicznej, począwszy od XIX wieku do lat współczesnych oraz Polaków na Wschodzie. Zróżnicowany charakter polskiej emigracji był wynikiem decyzji o opuszczeniu ziemi ojczystej oraz z wyboru kraju osiedlenia (Europa, Nowy Świat). Wielu Polaków uciekających przed represjami w XIX wieku czy po II wojnie światowej, m.in. uczonych, inżynierów oraz oficerów znajdowało życzliwe przyjęcie w młodych państwach budujących zręby swojej państwowości, życia gospodarczego, społecznego i kulturalnego. Największa fala emigrantów z końca XIX wieku udała się do Ameryki Północnej (USA i Kanada) lub do Ameryki Południowej (Brazylia, Argentyna, Chile, Peru, Meksyk), kuszona przez rządy tych państw perspektywą pozyskania ziemi, poprawą warunków życia i życiem w wolności. W każdym z państw, w którym znajduje się polska wspólnota narodowa, działały i działają nadal liczne organizacje, których celem było i jest podtrzymywanie polskiej tożsamości narodowej i zapobieganie całkowitej asymilacji poprzez kształcenie kolejnych pokoleń w języku polskim jako narzędziu do znajomości kultury polskiej. Wiele z nich działało i działa nie tylko na rzecz polskiej diaspory, ale także na rzecz wspierania Polski i umacniania jej znaczenia w świecie. Przeprowadzenie kompleksowych badań naukowych nad historią i teraźniejszością polonijnych i polskich organizacji za granicą w XIX i XX wieku, jest celem zadania o wielkiej wadze społecznej, ponieważ historia wychodźstwa polskiego stanowi ważną część historii Polski. Zapomnieniu ulegają też postaci działaczy polonijnych, którzy współtworzyli organizacje i wytyczali pola ich aktywności. Pomimo upływu ponad 30 lat od zrzucenia przez Polskę komunistycznego zniewolenia i odzyskania niepodległości nie podjęto działań, które zabezpieczyłyby ten wielki dorobek świadczący o sile i potencjale polskiej emigracji. Dlatego też konieczne jest sporządzenie możliwie najbardziej szczegółowych biogramów Polaków i osób polskiego pochodzenia działających za granicą z uwzględnieniem ich zasług i dokonań.
Kolejnym celem projektu jest stworzenie możliwie najpełniejszej bazy organizacji i stowarzyszeń polskich za granicą i ukazanie ich działalności społecznej, kulturalnej, edukacyjnej, religijnej i gospodarczej na rzecz integracji środowiska polskiego. Baza obejmie wszystkie stowarzyszenia i organizacje bez względu na ich specyfikę działalności (kulturalne, edukacyjne, gospodarcze, społeczne, sportowe, branżowe, zawodowe) oraz religijne (polskie misje katolickie i parafie stanowiące przez dziesiątki lat filar polskości za granicą).
Trzecim celem projektu jest utworzenie archiwum cyfrowego polskich organizacji i biogramów wybitnych działaczy polonijnych, od XIX wieku do czasów współczesnych, które zawierać będą informacje o ich aktywności i dorobku oraz wkładzie w kształtowanie polonijnego społeczeństwa (szkolnictwa, instytucji, organizacji, mediów, stowarzyszeń, parafii). Powyższe opracowanie naukowe pozwoli na upowszechnienie wiedzy na temat dorobku środowisk polonijnych.
ANKIETA DLA ORGANIZACJI POLONIJNYCH
Al. Racławickie 14, 20-950 Lublin, Polska
Wszelkie materiały zamieszczone w niniejszym Portalu chronione są przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Materiały te mogą być wykorzystywane wyłącznie na postawie stosownych umów licencyjnych. Jakiekolwiek ich wykorzystywanie przez użytkowników Portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, bez ważnej umowy licencyjnej jest zabronione.
