Polacy pochodzący początkowo głównie z pozostającego pod rosyjskim zaborem Królestwa Polskiego (okolice Warszawy, Mazowsze) osiedlali się w Cleveland od lat 60. XIX w., na terenie położonej na południu miasta osady, zwanej Warszawą (obecnie South Broadway), wchodzącej obok czeskiej Karlin w skład dzielnicy Slavic Village. Jej centrum stanowiła polska parafia św. Stanisława oraz sklepy i lokale usługowe zlokalizowane przy Fleet Ave. i East 71st St. Mieszkańcy Warszawy zatrudnienie znajdowali w zakładach przemysłowych, przede wszystkim w pobliskich stalowniach Cleveland Rolling Mill Company i Grasselli Chemical Co.
W 1885 r. Polacy i Czesi – niewykwalifikowani członkowie załogi stalowni przy Jones Rd i Broadway – zainicjowali serię strajków, które objęły fabryki w mieście należące do przedsiębiorstwa Cleveland Rolling Mill. Ich powodem była obniżka płac wywołana przez kryzys gospodarczy. 1000 Polaków i 500 Czechów strajkowało pod siedzibą prezesa firmy i uczestniczyło w zamieszkach, w wyniku których fabryki stali nie pracowały przez kilka miesięcy (lipiec-wrzesień). Nastroje uspokoiła dopiero interwencja burmistrza Cleveland, nakazująca firmie wyrównanie różnic wynagrodzenia. Następstwem strajku była odmowa przyjmowania do pracy Polaków w Cleveland Rolling Mill Company.
W latach 40. w wyniku lokalnej migracji populacja dzielnicy zaczęła maleć. W 1980 r. teren ten został wpisany na listę National Register of Historic Places jako Warszawa Neighborhood District.
Idea zorganizowania wspólnoty dla katolików polskiego pochodzenia powstała na początku lat 70. XIX w., kiedy ich populacja była na tyle duża, że w 1872 r. zwróciła uwagę bpa Richarda Gilmoura, który przekazał im budynek pierwszego katolickiego kościoła w mieście, kościół St Mary’s on the Flats jako tymczasową kaplicę, służącą tej wspólnocie w latach 1872-1879. Budynek ten pełnił podobną funkcję przy organizowaniu kilku innych parafii, m.in. czeskiej. Pierwszym duszpasterzem i organizatorem parafii został ks. Wiktor Zaręczny, dojeżdżający z parafii św. Wojciecha w Berea, położonej 20 km od Cleveland. W 1880 r. parafianie nabyli 13 działek pod budowę stałego kościoła, dzięki pomocy polskiego Towarzystwa św. Wincentego a Paulo, pierwszej tego typu organizacji w mieście.
Zabudowania parafialne zlokalizowano przy East 65th St. (Todd) i Forman Ave., na terenie nabytym przez parafian w 1880 r. W odległości ponad 2 km na południowy wschód znajdował się irlandzki kościół Holy Name. Teren kościoła od jego wezwania nazywano Stanisławowem. W 1894 r. 1,5 km na południe od kościoła św. Stanisława i tym samym na terytorium Stanisławowa ks. Antoni F. Kołaszewski utworzył niezależną wspólnotę pw. Niepokalanego Serca Maryi. Stanisławowo było macierzystą parafią dla kolejnych erygowanych w Cleveland: w 1889 r. pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa, 2,5 km na południe, której terytorium nazywano Krakowem, i w 1907 r. pw. św. Jacka, 2,5 km na północ.
Nie ma danych mówiących na temat liczebności Polaków w momencie utworzenia parafii. W 1885 r. liczyła 600 rodzin, wśród których byli również Czesi i Słowacy. W 1889 r., po utworzeniu parafii Najświętszego Serca Pana Jezusa, Stanisławowo opuściło 200 rodzin. W momencie utworzenia wspólnoty Niepokalanego Serca Maryi z parafii ubyło ok. 3000 osób.
W 1910 r. na skutek wzmożonej emigracji Polaków do miasta, do Stanisławowa należało 1500 rodzin, co czyniło parafię największą w diecezji.
Po II wojnie światowej nastąpił etap zmniejszania się populacji wspólnoty, powodowany wewnętrznymi migracjami. W latach 70. Stanisławowo liczyło 4400 wiernych, a w latach 80. – 2100 rodzin.
POLISH CATHEDRALS Tom II, strony 279-298
WYDAWNICTWO JEST DO NABYCIA WYSYŁKOWO
W KSIĘGARNI TOWARZYSTWA NAUKOWEGO KATOLICKIEGO UNIWERSYTETU LUBELSKIEGO.
LINK DO KSIĘGARNI
Wszelkie materiały zamieszczone w niniejszym Portalu chronione są przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Materiały te mogą być wykorzystywane wyłącznie na postawie stosownych umów licencyjnych. Jakiekolwiek ich wykorzystywanie przez użytkowników Portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, bez ważnej umowy licencyjnej jest zabronione.
