PORTAL POLONII





POLISH CATHEDRALS
POLSKIE DZIEDZICTWO RELIGIJNE, KULTUROWE, SPOŁECZNE I MATERIALNE
W STANACH ZJEDNOCZONYCH

TOWARZYSTWO NAUKOWE KUL







STAN USA: Michigan   MIASTO: Grand Rapids

Parafia św. Wojciecha w Grand Rapids
St Adalbert Parish, Grand Rapids

Parafia pw. św. Wojciecha została zorganizowana w Grand Rapids, położonym w zachodniej części stanu Michigan. Pierwszym Polakiem, który w 1853 r. osiadł w tym mieście, był Józef Jakubowicz pochodzący z Kalisza, weteran powstania listopadowego. Kolejni polscy osadnicy pochodzili z zaboru pruskiego, głównie z okolic Trzemeszna. W dużej mierze posiadali kwalifikacje i pracowali jako szewcy, krawcy, kowale, cieśle, stolarze i budowniczy wagonów. Z czasem zakładali własne sklepy. Początkowo polska społeczność zamieszkiwała zachodnią część miasta, ale z upływem czasu nowi przybysze zasiedlili również północno-wschodnie jego obrzeża, gdzie znajdowali zatrudnienie w okolicznych cegielniach. Innymi grupami narodowościowymi byli Niemcy, Holendrzy i Irlandczycy.

W 1872 r. powstało Towarzystwo św. Wojciecha założone przez Antoniego Zygmunta Stillera i z inspiracji o. Józefa Szułaka SJ, kiedy polska społeczność liczyła ok. 12 rodzin. Poprzedziło je efemeryczne, utworzone w 1871 r. Towarzystwo Wiarus, którego celem było utrzymanie polskości. Dzięki znajomości języka niemieckiego jego członkowie mogli uczęszczać do niemieckiego kościoła Najświętszej Marii Panny, który powstał w 1857 r. W 1878 r. narodziła się idea powołania parafii z duszpasterstwem w języku polskim, na co komitet złożony z A.Z. Stillera, Alberta Damskiego i Tomasza Kołczyńskiego otrzymał zgodę biskupa Detroit Caspara H. Borgessa w 1881 r. Zbiórkę funduszy na ten cel rozpoczęto już w 1878 r., w 1880 zakupione zostały dwie działki przy Fourth St. i Davis St. Na pamiątkę macierzystego kościoła w Trzemesznie nowa parafia otrzymała tytuł św. Wojciecha. Działania te wspomagał proboszcz niemieckiej parafii, ks. Johann Ehrenstrasser i nauczająca w parafialnej szkole s. Maria Tita, mająca polskie korzenie. Oboje uczestniczyli także w zebraniach komitetu organizacyjnego polskiej wspólnoty, które odbywały się w sali parafii Najświętszej Marii Panny. Z powodu braku polskich kapłanów pierwszy stały proboszcz przybył do parafii w 1883 r., dzięki staraniom wiernych. Dotychczas nabożeństwa odprawiane były przez lokalnych duszpasterzy lub też polskich dojeżdżających do Grand Rapids z innych miejscowości.

Zabudowania parafialne zostały zlokalizowane przy ulicach Fourth i Davis.

Rozrost polskiej społeczności w Grand Rapids wymusił budowę dwóch kolejnych parafii: Najświętszego Serca (1904) oraz św.św. Piotra i Pawła (1903), która wyodrębniła się z litewskiej części parafian św. Wojciecha i św. Izydora w 1897 r. (6,5 km na wschód). W 1909 r. proboszcz ks. Kazimierz Skory pomógł organizować parafię św. Michała w hrabstwie Muskegon. W 1913 r. parafia Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w nieodległym Belmont nabyła budynek starego kościoła św. Wojciecha. W drugiej dekadzie XX w. zakupiono grunt w odległości półtora kilometra od kościoła św. Wojciecha z myślą o budowie kolejnej parafii. Jednakże idea ta nie doczekała się realizacji z powodu spadku liczby polskich imigrantów przybywających do tego miasta. Okolice kościoła od tytułu parafii zwano Wojciechowem.

Organizowanie parafii Najświętszego Serca stało się kością niezgody pomiędzy proboszczem ks. Szymonem Ponganisem a biskupem Henrym J. Richterem, który wydał polecenie, aby parafia św. Wojciecha wyasygnowała na ten cel 5000 dolarów. Doprowadziło to do konfliktu, w wyniku którego ks. Ponganis został przeniesiony do innej parafii, a parafianie dwukrotnie podejmowali próbę uniezależnienia wspólnoty od hierarchii kościelnej.

W 2012 r. w wyniku restrukturyzacji diecezji, do parafii św. Wojciecha zostały włączone wspólnoty św. Jakuba, Najświętszej Marii Panny, św.św. Piotra i Pawła.

W momencie powstania parafii polska społeczność w Grand Rapids liczyła 60 rodzin. Ich liczba szybko rosła, i na przełomie XIX i XX w. wspólnotę tworzyło ok. 700 rodzin, a w 1904 r. już ponad 1000. Wojciechowo było wówczas największą wspólnotą w mieście. W 1929 r. liczyła ona ok. 1500 rodzin. Brakuje danych na temat populacji parafii w kolejnych dekadach. Na początku lat 90. odnotowano ponad 1200 rodzin.



POLISH CATHEDRALS Tom II, strony 159-172


WYDAWNICTWO JEST DO NABYCIA WYSYŁKOWO
W KSIĘGARNI TOWARZYSTWA NAUKOWEGO KATOLICKIEGO UNIWERSYTETU LUBELSKIEGO.
LINK DO KSIĘGARNI


POLISH CATHEDRALS - ZESTAWIENIE WEDŁUG STANÓW










COPYRIGHT

KOPIOWANIE MATERIAŁÓW ZAWARTYCH W PORTALU ZABRONIONE

Wszelkie materiały zamieszczone w niniejszym Portalu chronione są przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Materiały te mogą być wykorzystywane wyłącznie na postawie stosownych umów licencyjnych. Jakiekolwiek ich wykorzystywanie przez użytkowników Portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, bez ważnej umowy licencyjnej jest zabronione.



×