Pierwsi Polacy (pochodzący głównie z Kaszub, Księstwa Poznańskiego i Prus Wschodnich) na terenie Detroit zaczęli osiedlać się od 1855 r., zajmując wschodnią część miasta, teren częściowo niezurbanizowany, pokryty nierównościami, rowami, bagnisty i zalesiony. W związku z gwałtownym wzrostem liczby Polaków na tym terenie, już w połowie lat 70. XIX w. określano go mianem „Poletown”, gdzie powstało wiele polskich sklepów i przedsiębiorstw, granice dzielnicy stanowiły: granica z miastem Hamtramck, Gratiot Ave., odcinek od Mount Elliott St. do skrzyżowania z Canfield St. i St Antoine St. Mieszkańcy Poletown byli przede wszystkim zatrudniani w okolicznych fabrykach samochodów packard i chrysler oraz rzeźniach.
W latach 50. i 60. budowa trasy międzystanowej zahamowała rozwój dzielnicy, prowadząc do wyburzenia kilku tysięcy domów. W 1980 r. w ramach projektu budowy fabryki samochodów General Motors na pograniczu Poletown i Hamtramck zburzono 1500 domów, wymuszając przesiedlenie 4200 mieszkańców. Zburzono również 16 kościołów, w tym polski pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny. Działania te doprowadziły do znacznej degradacji polskiej dzielnicy.
W latach 60. XIX w. Polacy uczęszczali do niemieckich kościołów pw. Najświętszej Maryi Panny i św. Józefa. Rozrastająca się liczebnie polska społeczność skupiła się przy Bractwie św. Stanisława Kostki, nad którym opiekę duszpasterską sprawował ks. K. Maciejewski z francusko-niemieckiej parafii w Greenfield, a następnie ks. Szymon Wieczorek CR dojeżdżający z Parisville, MI. Co roku księża Sebastiański i Józef Szułak SJ organizowali misje. 23 kwietnia 1871 powołano komitet, którego celem było utworzenie etnicznej parafii dla liczącej ponad 300 rodzin polskiej społeczności. Jednym z powodów tego działania były negatywne reakcje niemieckich mieszkańców Detroit na stale zwiększającą się populację Polaków w ich parafii. Na patrona przyszłej wspólnoty wybrano św. Wojciecha, ponieważ zebranie odbyło się w dzień jego wspomnienia. W skład komitetu weszli: Jan Lemke, Antoni Ostrowski, Stanisław i Wojciech Melinowie, Jakub Mintak i Franciszek Rohr. Pracami komitetu kierował ks. proboszcz Wieczorek, który również koordynował budowę kościoła i budynków parafialnych, po otrzymaniu zgody od bpa Caspara H. Borgessa, do którego udali się reprezentanci polskiej społeczności w 1870 r. W roku następnym rozpoczęto zbieranie koniecznych funduszy wśród Polaków i innych narodowości w Detroit i Wyandotte. Parafia św. Wojciecha funkcjonowanie rozpoczęła w 1872 r., pierwszym jej proboszczem został ks. Sz. Wieczorek CR. W wyniku błędu w dokumentach kościelnych tytuł parafii w języku angielskim zapisano jako „St Albertus” – św. Albert, a nie Adalbert (Wojciech).
Zabudowania parafialne zlokalizowano w centrum polskiego osiedla na rogu St Aubin St. i Fremont (Canfield) St. na działce zakupionej lub podarowanej przez Francuza nazwiskiem Moran na terenie dawnej farmy St Aubin. Pierwszą wspólnotą-córką była parafia św. Kazimierza (→) w zachodnim Detroit. Granicę pomiędzy nimi ustalono na Woodward Ave., 3 km od północno-wschodniej granicy miasta. W bliskiej odległości działały parafie: pw. św. Jozafata (→) (1 km na zachód), Najsłodszego Serca Najświętszej Maryi Panny (→) (0,5 km na zachód), św. Jacka (→) (granica na Mitchell Ave.), św. Stanisława Biskupa i Męczennika (→). Okolice kościoła św. Wojciecha od jego wezwania nazywano Wojciechowem.
W 1990 r. parafia została zamknięta w ramach reorganizacji archidiecezji. W 1991 r. w celu zachowania kościoła przed zniszczeniem, grupa parafian zorganizowała The Polish American Historic Site Association. Obecnie w kościele odprawiane są msze po polsku, angielsku i łacinie (w tym msze ślubne), jak również udostępniony jest do zwiedzania.
Na początku działalności parafii jej społeczność tworzyło 350 rodzin. Ich liczba szybko rosła i w 1874 r. wynosiła 800-1200, na początku lat 80. XIX w. było ich ponad 1500 (8000 osób). W wyniku konfliktu proboszcza Kolasińskiego z biskupem część parafian – zwolenników proboszcza opuściła parafię, przenosząc się do niezależnej wspólnoty Najsłodszego Serca Maryi (→) organizowanej przez ks. Dominika Kolasińskiego. W 1886 r. liczyła ponad 1200 rodzin w 1888 – 2500, w 1889 – 1500, 1890 – 1400, 1894 – 1500, 1913 – 2000. W połowie lat 20. rozpoczął się stopniowy odpływ parafian na przedmieścia. W 1934 r. ich liczba spadła do 1300 rodzin, a w 1952 – do 700. W latach 50. zauważalna stała się stopniowa amerykanizacja, odchodzenie od kultury polskiej. Pod koniec tej dekady w parafii 900 osób opłacało tzw. ławkowe. Zamknięcie szkoły w 1966 r. i przenoszenie się Polaków na inne tereny spowodowało, że w latach 70. parafia była jedną z najnajmniejszych w Detroit. W tym czasie ograniczono liczbę mszy sprawowanych po polsku do jednej w miesiącu. W 1985 r. przynależało do parafii 380 rodzin.
POLISH CATHEDRALS Tom II, strony 7-24
WYDAWNICTWO JEST DO NABYCIA WYSYŁKOWO
W KSIĘGARNI TOWARZYSTWA NAUKOWEGO KATOLICKIEGO UNIWERSYTETU LUBELSKIEGO.
LINK DO KSIĘGARNI
Wszelkie materiały zamieszczone w niniejszym Portalu chronione są przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Materiały te mogą być wykorzystywane wyłącznie na postawie stosownych umów licencyjnych. Jakiekolwiek ich wykorzystywanie przez użytkowników Portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, bez ważnej umowy licencyjnej jest zabronione.
