PORTAL POLONII





POLISH CATHEDRALS
POLSKIE DZIEDZICTWO RELIGIJNE, KULTUROWE, SPOŁECZNE I MATERIALNE
W STANACH ZJEDNOCZONYCH

TOWARZYSTWO NAUKOWE KUL







STAN USA: Pensylwania   MIASTO: Filadelfia

Parafia św. Wawrzyńca w Filadelfii
St Laurentius Parish, Philadelphia

Parafia pw. św. Wawrzyńca, najstarsza polska parafia w Filadelfii i druga w stanie Pensylwania, powstała na Fishtown, przemysłowej dzielnicy na północny wschód od centrum miasta nad rzeką Delaware. Wśród mieszkańców tych terenów dominowali Irlandczycy oraz Polacy, którzy osiedlali się w Pensylwanii od lat 70. XIX w., i przez trzy kolejne dekady stanowili największą grupę imigrantów w tym stanie.

Początkowo, pochodzący z terenów zaboru pruskiego Polacy uczęszczali do kościołów niemieckich. Zamieszkiwali południowe rejony miasta – Bridesburg, Camden i Phoenixville. Grupa ta nie była liczna, jej liczebność wzrosła dopiero na skutek emigracji związanej z Kulturkampfem w latach 70. XIX w. Na początku kolejnej dekady potrzeby zrzeszania się i pielęgnowania własnej tożsamości etnicznej zaowocowały powołaniem Związku Narodowego Polskiego (1880).

29 stycznia 1882 odbyło się pierwsze zebranie Polaków w celu zorganizowania własnej parafii dla społeczności liczącej 47 rodzin w Muelersken Hall. W skład komitetu weszli: Ksawery Karczewski, Karol Drehmann, Jan Piotrowski, Jan Nepomucen Szweda, Wojciech Nowak, Antoni Symboli, Stanisław Robaszkiewicz i Michał Ostrowski. Abp James F. Wood przychylił się do prośby Polaków, wyznaczając na pierwszego proboszcza i organizatora parafii ks. Juliana Dutkiewicza. Jego miejsce szybko zajął ks. Emil Kattein. Nabożeństwa dla parafian odbywały się początkowo w niemieckim kościele pw. św. Bonifacego do momentu, gdy wynajęto halę przy Norris St. i Sepviva St. (obecnie Norris St. i Tulip St.) w budynku, na którego parterze mieściły się sklepy, a na drugim piętrze loża masońska. Zakup terenu pod budowę kościoła długo nie mógł zostać sfinalizowany, z uwagi na niechęć okolicznych mieszkańców do katolicyzmu, głównie członków protestanckiego Orange Order, jednak komitetowi organizacyjnemu udało się nabyć działkę w północnej części dzielnicy. Wtedy też zmianie uległ tytuł parafii ze świętego Krzyża na św. Wawrzyńca.

Kościół wybudowano przy 1608 E. Berks St. W pierwszych dekadach funkcjonowania parafia obejmowała wszystkich Polaków zamieszkujących dzielnice i przedmieścia Filadelfii: Frankford, Bridesburg, Manayunk, Conshohocken, Norristown, Bridgeport, Port Kennedy, aż po położone 45 km na północny zachód miasteczko Phoenixville.

Z biegiem lat z jej obszaru wydzielono kolejne polskie wspólnoty: w 1891 r. utworzono parafię św. Stanisława Biskupa i Męczennika (5 km na południowy zachód), w 1892 – parafię św. Jana Kantego (6 km na północny wschód), a w kolejnych latach w pobliskich miejscowościach: Manayunk (1899), Phoenixville (1903), Allegheny (1904), Conshohocken (1905). W bliskiej odległości (300 m) istniał kościół parafii irlandzkiej pw. Najświętszego Imienia Jezusa (zał. 1904) oraz niemiecka św. Bonifacego (zał. 1866). W 2013 r. parafia została połączona ze wspólnotą Holy Name of Jesus. W 2014 r. decyzją władz archidiecezji kościół św. Wawrzyńca został zamknięty z uwagi na zły stan techniczny budynku.

Pierwotną grupę założycielską stanowiło 47 polskich rodzin. Na przełomie XIX i XX w. społeczność parafialną tworzyło ok. 1500 rodzin (7500 wiernych). Brakuje danych na temat liczebności wiernych w kolejnych dekadach, jednak wiadomo, że w tym czasie ludność odpływała z parafii do innych, nowo otwieranych wspólnot.



POLISH CATHEDRALS Tom II, strony 359-370


WYDAWNICTWO JEST DO NABYCIA WYSYŁKOWO
W KSIĘGARNI TOWARZYSTWA NAUKOWEGO KATOLICKIEGO UNIWERSYTETU LUBELSKIEGO.
LINK DO KSIĘGARNI


POLISH CATHEDRALS - ZESTAWIENIE WEDŁUG STANÓW










COPYRIGHT

KOPIOWANIE MATERIAŁÓW ZAWARTYCH W PORTALU ZABRONIONE

Wszelkie materiały zamieszczone w niniejszym Portalu chronione są przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Materiały te mogą być wykorzystywane wyłącznie na postawie stosownych umów licencyjnych. Jakiekolwiek ich wykorzystywanie przez użytkowników Portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, bez ważnej umowy licencyjnej jest zabronione.



×