1924-12-29     2017-12-02

Jerzy Kłoczowski

Wielki orędownik uczestnictwa polskiej historiografii w międzynarodowym życiu naukowym, jeden z najwybitniejszych historyków polskich XX wieku, autor i inicjator pionierskich prac z dziejów polskiego i europejskiego chrześcijaństwa, Armii Krajowej w Powstaniu Warszawskim w pułku "Baszta". W 2017 roku zmarł profesor Jerzy Kłoczowski.

Kłoczowski urodził się 29 grudnia 1924 r. w Bogdanach. W latach 1945-1948 studiował na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu, gdzie w 1950 r. uzyskał stopień doktora nauk humanistycznych. W tym samym roku rozpoczął współpracę z Katolickim Uniwersytetem Lubelskim, a w 1974 r. uzyskał tytuł profesora zwyczajnego. Na KUL pełnił różne funkcje m.in. kierował Katedrą Historii Średniowiecznej, Katedrą Historii Kultury Polskiej, był twórcą Instytutu Geografii Historycznej Kościoła w Polsce, dziekanem Wydziału Nauk Humanistycznych KUL.

Kłoczowski był historykiem – mediewistą; interesował się głównie historią kultury polskiej, historią chrześcijaństwa w Polsce, historią Europy Środkowo-Wschodniej. To autor i redaktor około 100 publikacji m.in. dwutomowych dzieł "Kościół w Polsce" (1968, 1970), "Dzieje polskiego chrześcijaństwa" (1987, 1991), a także "Chrześcijaństwo i historia" (1990), "Wspólnoty chrześcijańskie w tworzącej się Europie" (2003), "Europa - chrześcijańskie korzenie" (2004).

Prof. Kłoczowski był inicjatorem powołania Instytutu Europy Środkowo - Wschodniej, którego przez wiele lat był dyrektorem. Instytut ten działa od 1991 r. najpierw, jako stowarzyszenie, a od 2001 r. - jako jednostka badawcza powołana przez ministra spraw zagranicznych. Prowadzi badania, głównie historyczne i politologiczne związane ze specyfiką Europy Środkowo - Wschodniej.

W latach 2000-2004 prof. Kłoczowski był współtwórcą i przewodniczącym Konwentu Europejskiego Kolegium Polskich i Ukraińskich Uniwersytetów. Kolegium miało stać się zaczątkiem polsko-ukraińskiego uniwersytetu w Lublinie.

Oprócz pracy na KUL, Kłoczowski wykładał też m.in. w College de France, Merton College Oxford University, Institute for Advanced Study w Princeton, University of Madison-Winsconsin, Kolegium Europejskim w Natolinie.

Otrzymał tytuły doktora honoris causa Uniwersytetu w Grodnie w 1993 r., Akademii Kijowsko-Mohylańskiej w 1998 r., Wolnego Uniwersytetu w Berlinie w 1998 r. oraz Uniwersytetu Sorbona w Paryżu w 1999 r.

W latach 80. angażował się w działalność opozycyjną "Solidarności", od 1981 r. kierował pracami Wszechnicy Regionu Środkowowschodniego "Solidarności", a po ogłoszeniu stanu wojennego współpracował z tajnymi strukturami związku.

W latach 1989-1990 był przewodniczącym Komitetu Obywatelskiego Lubelszczyzny. Z ramienia tego komitetu w wyborach uzupełniających w 1991 r. po śmierci Adama Stanowskiego, uzyskał mandat senatora; był członkiem Komisji Spraw Zagranicznych Senatu. W latach 1989-1991 był sędzią Trybunału Stanu.

Prof. Kłoczowski był członkiem wielu organizacji i towarzystw naukowych m.in.: przewodniczącym Międzynarodowej Federacji Instytutów Europy Środkowo - Wschodniej, przewodniczącym Polskiego Komitetu ds. UNESCO, członkiem Rady Wykonawczej UNESCO (kilkakrotnie przewodniczył polskiej delegacji na Konferencji Generalnej UNESCO), członkiem-założycielem Polskiej Rady Ruchu Europejskiego, wiceprzewodniczącym Międzynarodowej Komisji Historii Porównawczej Kościołów, przewodniczącym Polskiej Komisji Historii Porównawczej Kościołów w Komitecie Nauk Historycznych Polskiej Akademii Nauk, przewodniczącym Komitetu Wspólnego UNESCO i Międzynarodowego Komitetu Nauk Historycznych. Był też jednym z inicjatorów utworzenia organizacji kombatanckiej Armii Krajowej.

Laureat wielu nagród i odznaczeń. W 2004 r. odznaczony przez prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego Orderem Orła Białego.

Zmarł 2 grudnia 2017 roku.