O. profesor Mieczysław Albert Krąpiec – polski duchowny, dominikanin, filozof, teolog, humanista i wybitny pedagog, pod którego wpływem formowało się wiele pokoleń filozofów. Liczne osiągnięcia naukowe, a zwłaszcza będąca ukoronowaniem jego życia pierwsza wydana w Polsce 10-tomowa Powszechna encyklopedia filozofii, pozwalają na określenie go jednym z najwybitniejszych filozofów polskich.
Urodził się 25 maja 1921 r. w Berezowicy Małej na Podolu, zmarł 8 maja 2008 r. w Lublinie. W 1939 r. ukończył w Tarnopolu Gimnazjum Klasyczne im. Wincentego Pola i wstąpił do zakonu oo. dominikanów w Krakowie. Studiował podczas okupacji niemieckiej w dominikańskim Instytucie Filozoficzno-Teologicznym w Krakowie. W 1945 r. otrzymał święcenia kapłańskie, po czym podjął studia na Wydziale Teologicznym KUL.
W latach 1946–1954 sprawował funkcję wykładowcy w Instytucie Filozoficzno-Teologicznym w Krakowie. Doktorat z filozofii pt. De naturali amore Dei super omnia in creaturis (O miłości przyrodzonej nade wszystko względem Boga) napisał pod kierunkiem o. J. Woronieckiego. Został on uznany przez Uniwersytet św. Tomasza – „Angelicum” w Rzymie w 1946 roku. Doktorat z teologii, napisany pod kierunkiem ks. A. Słomkowskiego, obronił na KUL w 1948 r. na podstawie pracy De amore hypostatico in Sanctissima Trinitate secundum St. Thomam Aquinatem (O miłości osobowej w Trójcy Świętej według św. Tomasza). Habilitację na temat Egzystencjalne podstawy transcendentalnej analogii bytu rozpoczął na sekcji filozoficznej Wydziału Teologicznego UW (1951), a po jego likwidacji przez władze komunistyczne przedstawił na Wydziale Filozofii Chrześcijańskiej KUL w 1956 roku. Tytuł docenta uzyskał w 1956 r., profesora nadzwyczajnego w 1962, profesora zwyczajnego w 1968 r.
Od 1951 r. Mieczysław A. Krąpiec był związany z KUL jako pracownik Wydziału Filozofii, gdzie rozpoczął prowadzenie wykładów z metafizyki. Dwukrotnie sprawował funkcję dziekana Wydziału Filozofii Chrześcijańskiej KUL (1958–1961, 1969–1970). W latach 1970–1983 był pięciokrotnie wybierany na rektora. Przez 13 lat jako rektor rozwijał struktury naukowe, administracyjne i bazę materialną Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Zintensyfikował prace na Encyklopedią katolicką tworząc Międzywydziałowy Zakład Leksykograficzny, był przewodniczącym redakcji Encyklopedii katolickiej. Reaktywował sekcję filologii romańskiej (1972), sekcję filologii angielskiej (1982), Wydział Nauk Społecznych z sekcjami: psychologii, pedagogiki, socjologii (1982); sekcje prawa na Wydziale Prawa Kanonicznego i Nauk Prawnych (1982). Poprzez te działania przyczynił się do rozwoju i odnowienia naukowego KUL, jedynej wówczas uczelni niepaństwowej w bloku krajów komunistycznych. Poprzez swe liczne podróże zagraniczne promował KUL w Polsce i na arenie międzynarodowej oraz zdobywał tam środki finansowe na rozwój bazy materialnej KUL. Podróże zagraniczne zainspirowały go do powołania Szkoły Kultury i Języka Polskiego przy KUL i utworzenia Zakładu Duszpasterstwa i Migracji Polonijnej (1972). Dzięki tym działaniom umocnił KUL przez powiązanie go z uniwersytetami zagranicznymi.
O. prof. Mieczysław A. Krąpiec był głównym twórcą Lubelskiej Szkoły Filozoficznej, która stanowiła w latach PRL jedyny ośrodek wolnej myśli filozoficznej i humanistycznej działający dla dobra polskiej kultury i humanistyki w czasie marksistowskiego zniewalania umysłów, a która dziś jest jednym z nielicznych na świecie ośrodków filozofii realistycznej. Opracował spójny system filozoficzny wyjaśniający całą rzeczywistość dostępną ludzkiemu poznaniu. Jego filozofia jest największym dokonaniem w zakresie realistycznej i mądrościowej filozofii klasycznej w Polsce i na świecie w XX wieku, a jego liczni uczniowie tworzą dziś środowisko naukowe rozwijające realistyczny sposób filozofowania. Zwieńczeniem jego życia naukowego było zainicjowanie prac i przewodniczenie Komitetowi Naukowemu Powszechnej encyklopedii filozofii oraz zgromadzenie wokół tego dzieła dziesiątek uczonych z kraju i zagranicy. Efektem było powstanie i wydanie 10-tomowej, pierwszej w Polsce Powszechnej encyklopedii filozofii, dedykowanej Janowi Pawłowi II.
W swojej twórczości naukowej zespalał filozofię starożytną ze średniowieczną, koncentrując się przede wszystkim na teorii bytu Arystotelesa i św. Tomasza z Akwinu. W toku badań uznał ich za współtwórców klasycznej metafizyki, często przez potomnych wypaczanej, a przez współczesnych traktowanej jako dwie całkowicie różne koncepcje: filozoficzną Arystotelesa i teologiczną lub pseudofilozoficzną Tomasza. Wykazywał, że ta druga jest twórczą kontynuacją pierwszej, że Akwinata ani na krok nie odstąpił od realizmu Stagiryty, spojrzał natomiast na jego teorię bytu przez pryzmat fenomenu ludzkiego. Ten zaś nie da się pomyśleć bez odniesienia go do Boga, czyli do Bytu jako bytu w sensie absolutnym (Jestem, który Jestem). Wypunktowanie tej właśnie sprawy uznał Jan Paweł II za znamię i zasługę tzw. szkoły lubelskiej.
Jego dorobek naukowo-badawczy liczy 20 pozycji książkowych, z których wiele zostało przełożonych na język angielski, oraz ok. 250 studiów i artykułów. Rozpatrywał w nich problemy poznania, miłości, wolności, zła, śmierci, kultury, religii, prawa, moralności, polityki, wytwarzania, a zwłaszcza szczególnie dzisiaj aktualny problem stosunku języka do rzeczywistości. Zaznaczał swoją obecność we wszystkich niemal dziedzinach ludzkiej aktywności po to, by przywracać im ich antyczno-średniowieczny wymiar, zgodnie z którym celem ludzkiego poznania powinna być mądrość. Odejście od tak rozumianej filozofii klasycznej stanowi poważne zubożenie życia duchowego współczesnej nam cywilizacji. Nie ulega zatem wątpliwości, że zarówno filozofia, jak i KUL zawdzięczają mu wiele. Pod jego kierunkiem napisano ok. 150 prac magisterskich i przeszło 50 dysertacji doktorskich, spośród których wiele zaowocowało potem habilitacjami.
Był członkiem rzeczywistym Polskiej Akademii Nauk (Warszawa), Polskiej Akademii Umiejętności (Kraków), Papieskiej Akademii św. Tomasza (Rzym), członkiem Academiae Scientiarum et Artium Europaea (Salzburg), Société Internationale pour l’étude philosophie médiéval, Görres Gesellschaft, Societas Humboldtiana Polonorum, Societas Internationale St. Thomae Aquinatis i Polskiego Towarzystwa Tomasza z Akwinu (prezes), Towarzystwa Naukowego KUL (w latach 1970-1981 sprawował funkcję jego prezesa), Polskiego Towarzystwa Filozoficznego, Lubelskiego Towarzystwa Naukowego. Nosi tytuł „Magister in Sacra Theologia” (najwyższy tytuł naukowy w Zakonie Dominikanów).
W 1989 r. Papieski Instytut Studiów Mediewistycznych, należący do Uniwersytetu w Toronto, przyznał Ojcu Krąpcowi tytuł doktora honoris causa, a rok później uczynił to Katolicki Uniwersytet w Leuven (Belgia). Polska Akademia Nauk (Warszawa), Polska Akademia Umiejętności (Kraków), jak również Papieska Akademia św. Tomasza (Rzym) i Europejska Akademia Nauk i Sztuk (Salzburg) powołały go na swego członka. W 1981 r. otrzymał Złoty Medal za Rozwój Kultury w ramach Międzynarodowej Nagrody Salsomaggiore. Rząd belgijski przyznał mu w 1977 r. Wielki Oficerski Order Leopolda II, rząd francuski w 1984 r. Komandorię Orderu Palm Akademickich, zaś rząd polski Komandorię Orderu Odrodzenia Polski z gwiazdą. Światowa Rada Kultury (UNESCO) ogłosiła go „Profesorem Roku 1988”. Natomiast Międzynarodowe Centrum Biograficzne (Wielka Brytania) oraz Amerykański Instytut Biograficzny uznały go za „Człowieka Roku 1991/92”.
Ojciec profesor był także jednym z inicjatorów powstania Studiów Polonijnych ukazujących się od 1976 r. Jest to rocznik naukowy o charakterze interdyscyplinarnym poświęcony szeroko rozumianej problematyce migracyjnej i poruszający kwestie związane z wychodźstwem polskim i Polakami przebywającymi za granicą. Wydawany przez Ośrodek Badań nad Polonią i Duszpasterstwem Polonijnym Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II oraz Towarzystwo Naukowe KUL. W zamyśle założycieli Studia Polonijne miały służyć „wzajemnemu zrozumieniu, zbliżeniu i umacnianiu pozycji kultury polskiej i Polonii w integrującym się świecie”. Problematyka podejmowana na łamach omawianego periodyku nie tylko skupia się na przedstawieniu historii poszczególnych środowisk polonijnych, lecz również ukazuje złożoność problemów współczesnych, z którymi stykają się Polacy zamieszkali poza granicami kraju.
ILUSTRACJA:
ŹRÓDŁO TEKSTU:
Polonijna Agencja Informacyjna
Na licencji: CC BY-SA
Zgodnie z prawem autorskim kopiowanie fragmentów lub całości tekstów wymaga pisemnej zgody redakcji.
PORTAL POLONII
internetowa platforma wiedzy o i dla Polonii
W 2023 roku projekt dofinansowany ze środków Kancelarii Prezesa Rady Ministrów
w ramach konkursu Polonia i Polacy za Granicą 2023
Publikacja wyraża jedynie poglądy autora/ów i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Kancelarii Prezesa Rady Ministrów
Kwota dotacji: 175 000,00 zł
Kwota całkowita: 191 000,00 zł
Portal Polonii (portalpolonii.pl) łączący w swoich publikacjach rezultaty badań naukowych nad polską diasporą z bieżącymi informacjami o działalności Polonii, jest wielopłaszczyznową platformą wymiany myśli i doświadczeń: środowisk badaczy i organizacji polskich oraz polonijnych poza granicami kraju. Dotychczas te perspektywy, pomimo, że uzupełniają się w sposób naturalny, prezentowane były odrębnie. Za tym idzie nowy sposób prezentacji zagadnień związanych z życiem i aktywnością naszych rodaków, potrzebny w równym stopniu Polonii jak i środowisku akademickiemu.
Polonii – co wiemy z analiz badawczych - brakowało często usystematyzowanej, zobiektywizowanej wiedzy na temat m.in. historycznej perspektywy i zrozumienia kulturowych procesów kształtowania się polskich ośrodków na emigracji. Akademikom starającym się śledzić aktualne doniesienia pochodzące od polskich organizacji w świecie, brakowało dotychczas miejsca, w którym na podstawie metodologicznie uporządkowanych źródeł i poddanych krytycznej analizie treści, można wyznaczać trendy i kierunki badań nad Polonią. Dzięki Portalowi Polonii oba wymienione aspekty spotykają się w jednym, powszechnie dostępnym miejscu, tworząc synkretyczną całość, z perspektywą dalszego rozwoju. Portal dostarcza także – co ważne - wieloaspektowej informacji o Polonii rodakom w kraju, wśród których poczucie wspólnoty ponad granicami jest w ostatnich latach wyraźnie zauważalne.
